Jinekoloji kelime anlamı olarak jineko-loji yani
"kadın-bilimi" anlamına gelir. Yunanca gynaika (gyne) kadın anlamına
gelir. Loji bilim anlamındadır. Jinekoloji kadın üreme organları ile ilgilenen
bilim dalıdır. (İngilizce: gynaecology veya gynecology). Jinekoloji Türkçe
karşılık olarak "kadın hastalıkları" şeklinde kullanılır. Eskiden
nisaiye olarak da adlandırılırdı. Günümüzde nisaiye terimi halen bazı
kliniklerde kullanılmaktadır. Jinekolojinin karşıtı androloji yani erkek üreme
organları ile ilgilenen bilim dalıdır.
Jinekoloji konusunda uzman doktorlara jinekolog denir (kadın hastalıkları ve
doğum uzmanı, nisaiye uzmanı). Jinekologlar sadece jinekoloji yani kadın
hastalıkları ile ilgilenemezler aynı zamanda doğum bilimi (obstetrik) ile de
ilgilenirler. Bu iki bilime birden kadın hastalıkları ve doğum (obstetrik ve
jinekoloji) denir. Jinekoloji kadın üreme organları patolojilerini içerir.
Örneğin yumurtalık (over) kisti, myom, rahim ağzı (serviks) hastalıkları,
polip, endometrit, servisit, polikistik over, infertilite (kısırlık), vajinit,
pelvik inflamatuar hastalık gibi hastalıklar ve bunlarla ilgili ameliyatlar...
Erken gebelik aylarındaki patolojiler, dış gebelik, düşük, mol gebelik gibi
durumlar da jinekolojinin kapsamına girer. Son gebelik ayları (6. ay - 24
haftadan sonrası) yani doğum ile ilgili konular obstetrik biliminin kapsamına
girer. Doğum kontrol yöntemleri, menopoz, idrar kaçırma problemleri, rahim
sarkması, adet sancısı (dismenore), adet düzensizlikleri, kadın üreme organları
kanserleri jinekolojiyi ilgilendiren diğer konulardır.
Jinekoloji (kadın hastalıkları) ile ameliyatlar ve cerrahi müdahaleler:
Myomektomi (myom alınması ameliyatı), kistektomi (yumurtalık kisti ameliyatı),
küretaj, histerektomi (rahim alınması ameliyatı), ooforektomi (yumurtalık
alınması ameliyatı), tüp bağlama (tüp ligasyonu), histeroskopi, laporoskopi,
sistosel-rektosel ameliyatları, servikal serklaj, konizasyon, leep, servikal ve
endometrial biyopsi, vulva biyopsisi, koterizasypn, kriyoterapi
Jinekolojik muayane (vajinal muayene) her kadının hiçbir
rahatsızlığı olmasa dahi yılda bir kez kontrol amaçlı yaptırması gereken
muayenedir. Bu sayede bazı hastalıkların erken tanısı konulabilir, ayrıca rahim
ağzı kanserini önlemek amaçlı smear testi muayene sırasında yılda bir alınır.
Bunun dışında jinekolojik muayene kadın hastalıkları ile ilgili veya gebelik
ile ilgili şikayetleri olan hastalara kadın hastalıkları ve doğum uzmanları
(jinekolog) tarafından yapılmaktadır. Daha önce hiç jinekolojik muayene olmamış
bayanlar bu muayeneden ilk seferinde çekinebilir veya korkabilir ancak en fazla
1-2 dakika gibi kısa süren bir muayenedir ve ağrı veren bir işlem değildir.
Daha önce muayene olmuş bayanlar bunun kolay bir işlem olduğunu gördükleri için
hiç çekinmeden rahat bir şekilde muayene olurlar.
Jinekolojik muayene ne zaman yapılır?
Jinekolojik muayene adet zamanında veya adetli değilken yapılabilir. Ancak
adetli iken kanamadn dolayı rahim ağzı net görülemeyebilir ve smear testi
alınamaz. Bu nedenle acil bir durum yoksa adet dışındaki dönemler tercih
edilir.
Bütün muayenelerde olduğu gibi jinekolojik muayeneden önce doktor öncelikle
hastanın hikayesini (öykü, anamnez) alır. Hastanın yaşı, mesleği, medeni
durumu, ilişki durumu, geçirdiği hamilelikler, düşükler, doğumlar,
ameliyatlar, küretaj ve benzeri işlemler kadın hastalıkları dışında herhangi
bir hastalık varlığı, adet düzeni, adet süresi ve miktarı detaylıca sorulur.
Sigara, alkol ve kullandığı diğer maddeler, kullandığı ilaçlar, ailesinde bir
hastalık varlığı sorulur. Hasta ve doktor arasında geçen bütün konuşmalar
sırdır ve hastanın yakınları dahil hiçkimseye anlatılmaz. Hasta isterse görüşme
sırasında yanında eşi veya başka bir yakını bulunabilir, hasta istemezse
görüşmeye tek başına katılır, doktor odasına başka hiçbir kimse alınmaz. Hasta
bu esnada sorulan sorulara açık ve net cevap vermelidir ki tanı ve tedavi
planında yanılmaya yol açmasın.