Kısırlık teşhisi konması duygusal olarak hem zor hem de rahatlatıcı olabilir. Yaşadığınız durum bir isim konması, ihtiyacınız olan yardımı aramanıza yardımcı olabilir. Aynı zamanda, bir şeylerin yanlış olduğunu kabul etmek de kolay değildir.
Kısırlık teşhisi genellikle, bir çiftin bir yıl boyunca gebe kalmaya çalıştıktan sonra hamile kalmaması durumunda verilir. Bir çift ilk çocuk sahibi olmaya çalışıyorsa, verilen tanı birincil kısırlıktır. Bir sonraki çocuk sahibi olmaya çalışıyorlarsa, ikincil kısırlık teşhisi konur.
Tekrarlayan düşüklerden (genellikle arka arkaya üç kayıptan sonra) muzdarip bir çifte de kısırlık teşhisi konur.
İnfertilitesi olan çiftlerde hamile kalmakta zorluk çekmenin yanı sıra belirgin semptomlar olabilir veya olmayabilir.
Kısırlık Teşhisi İçin Yıl Beklemek Gerekli mi?
Özellikle 35 yaş altı çocuk sahibi olmaya çalışan çiftlere verilen en yaygın cevap “Bir yıl dene, sonra hamile değilsen gel” şeklindedir. 35 yaş ve altı en az bir yıldır çabalayanlar 35 yaş üstü için bekleme süresi altı ayı bulabilir.
Ama bir yıl beklemek için uzun bir süredir. Yardım istemeden önce bir yıl denemeniz gerekiyor mu?
Her zaman değil.
Bebek yapma çabalarınız başarısız oluyorsa risk faktörlerini veya size uyarı işareti olacak noktaları aramalısınız. Teşhis alma sürecini hızlandırmanın bir yolu, kısırlık sorununa işaret edebilecek herhangi bir risk faktörü veya işaret arayışında olmaktır. Uyarı işaretleri, semptomlar veya geçmiş sağlık sorunları varsa, bir yıl boyunca beklemek için hiçbir neden yoktur.
Bebek yapma kararı aldıysanız bu süreci takip etmekle başlayın. Öncelikle bir grafik çıkarmayı düşünün. Teşhisi hızlandırmanın başka bir yolu da döngülerinizi not almayı düşünmektir. Döngülerinizin grafiğini çıkarmak, en temel düzeyde, sabah sıcaklığınızı kaydetmeyi ve döngünüzdeki belirli kalıpları izlemeyi içerir.
Altı aydır siklus çizelgenizi çiziyorsanız ve bu altı ay boyunca yumurtlama döneminde cinsel ilişkiye girdiğinizi ve hala hamile olmadığınızı doktorunuza belgeleyebiliyorsanız, doktorunuzun sizden önce bazı testler yapma olasılığı daha yüksek olabilir. Yıl bekleme süresini böylece tamamlamış olursunuz.
35 yaşında veya daha büyükseniz altı aydan fazla beklemeyin!
35 yaşın üzerindeyseniz doktora görünmeden önce altı aydan fazla beklememelisiniz. Doğurganlığınız yaşlandıkça doğal olarak azaldığından (erkeklerde 25, kadınlarda 30 yaşında başlar), 35 yaşını geçtikten sonra zaman çok önemlidir.
Kısırlık Tanısını Kimler Koyar?
Genellikle, düzenli jinekoloğunuz kısırlığın ilk tanısını koyacaktır. Maalesef ülkemizde düzenli jinekolog edinmek sürekli alışkanlıklarımız için de yar almamaktadır. Çoğu yönden de kolay değildir.
Düzenli gittiğiniz bir jinekolog yoksa özellikle tüp bebek tedavileri konusunda uzman bir jinekolog kısırlık şüphelerinizi sonlandırmak için size gereken desteği sağlayabilir.
Özellikle tiroid sorunları, diyabet veya Polikistik Over Sendromu (PCOS) gibi kısırlığa yol açabilecek sağlık sorunlarınız varsa, bir endokrinolog veya düzenli aile doktorunuz sizi doğurganlık sorunları olasılığı konusunda uyarabilir.
İnfertilitenin ilk teşhisinden sonra, düzenli jinekoloğunuz sizi tedavi hakkında bilgilendirecektir. Eğer kısırlık erkek tarafından kaynaklanıyorsa doktorunuz sizleri üroloji üreme endokrinologuna sevk edilebilirsiniz. Üreme endokrinologları (RE) çiftlerde kısırlığın tedavisinde uzmanlaşmıştır.
Kısırlık Nedenleri
Kısırlık teşhisi genellikle iki aşamada gelir, ilk aşama genel kısırlık teşhisi ve ikinci aşama kısırlığın spesifik nedeninin teşhisidir. Kısırlık neredeyse bir semptomdur. Kısırlığı mümkün olan en iyi şekilde tedavi etmek için nedeni bulmak yardımcı olur.
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği'ne göre infertilite vakalarının üçte biri kadın tarafındaki bir sorundan, üçte biri erkek tarafından, kalan üçte biri ise her iki taraftaki problemlerden veya açıklanamayan nedenlerden kaynaklanmaktadır. Aslında kısırlık vakalarının %20'sinde kısırlığın nedeni bilinmemektedir.
Kadın faktörü kısırlığının en yaygın nedenlerinden ikisi şunlardır:
Yumurtlama Bozuklukları: Kadınlarda kısırlığın %18 ila %30'unu oluşturur.
Anatomik Bozukluklar: Tıkanmış fallop tüpleri gibi, genellikle endometriozis veya pelvik inflamatuar hastalık gibi enfeksiyon veya iltihaplanmaların sonucudur.
Erkek faktörü kısırlığının en yaygın iki nedeni şunlardır:
Düşük Sperm Üretimi: Tıbbi olarak azoospermi (sperm hücrelerinin tamamen yokluğu) veya oligospermi (az sperm hücresi üretilir) olarak adlandırılan bu, erkek faktörlü kısırlığın en yaygın nedenidir.
Sperm Malformasyonları: Sperm miktarı normal sınırlar içinde olsa bile, hatalı biçimlendirilmiş sperm ve ayrıca spermin ölmeden önce yumurtaya ulaşma yeteneği kısırlığa neden olabilir.
Kısırlık Teşhisi Sonrası
Bir sonraki adım, sorunun nedenini belirlemek için genellikle doğurganlık testidir. Neyin yanlış olduğunu bulmak, doktorunuzun sizin için en iyi tedavi planını bulmasına yardımcı olabilir.
Bazı durumlarda doktorunuz neden hamile kalamayacağınızı belirleyemez. Bu açıklanamayan veya idiyopatik infertilite nedeni belirsiz kısırlık olarak bilinir. Tüm kısırlık paydasının % 30'una kadar bu sebepler oluşturur. Fakat nedeni belirsiz dahi olsa kısırlık tedavileri bu tip kısırlık sorunları içinde etkili olmaktadır. Yani kısırlığın nedeni belirsiz dahi olsa bu bebek sahibi olamayacaksınız demek değildir.
Bu durumda, doktorunuz muhtemelen önce en düşük teknolojili doğurganlık tedavisini (Clomid gibi) denemeyi ve ardından tedaviler başarısız olursa merdiveni çıkmayı önerecektir.
Kısırlığınızın sebebi ne olursa olsun, umut etmek için bir sebep olduğunu bilmelisiniz.
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği'ne göre, kısırlık vakalarının %85 ila %90'ı ilaç tedavisi veya cerrahi onarım gibi geleneksel tedaviler kullanılarak tedavi edilebilir. Kısırlık hastalarının %3'ünden azı tüp bebek gibi ileri tedavilere ihtiyaç duyar.