Bebek sahibi olmak büyük bir adımdır. Bu kararı almak bazen kısa, bazen uzun zaman alabilir. Bazen ise hayatınızı bir sürpriz olarak değiştirebilir. Fakat bazen de tüm kararlılığınıza ve çabanıza rağmen hamile kalmak mümkün olmaz. Bebek sahibi olma kararını verdikten sonra hamile kalmaya çalışıyorsunuz ama hiçbir sonuç alamıyor olabilirsiniz. Peki neden hamile kalmıyorsunuz? Hamile kalamamanın nedenleri arasında yumurtlama düzensizlikleri, üreme sistemindeki yapısal sorunlar, düşük sperm sayısı veya altta yatan tıbbi bir sorun gibi birçok olası neden vardır.
Hamile Kalamamanızın 8 Olası Sebebi
Hamile kalamamak ve kısırlığın, düzensiz adet dönemleri veya şiddetli adet krampları gibi semptomlara sahip olabilirken, gerçek şu ki çoğu altta yatan neden daha sessizdir. Özellikle erkek kısırlığının nadiren gözlemlenebilen semptomları vardır. İşte bu yüzden merak ettiğiniz ve henüz gebe kalmamış olmanızın sekiz olası nedeni sıralamak istiyoruz;
1) Yeterince Uzun Denememek veya Yumurtlama Dönemlerini Kaçırmak
Dikkate alınması gereken ilk şey, ne kadar süredir denediğinizdir. Sonsuza kadar deniyormuşsunuz gibi gelebilir. Ve belki de denemişsinizdir! Çünkü doğru zamanda denemişsinizdir. Ancak birçok çiftin hemen hamile kalamayacağını bilmesi önemlidir. Çiftlerin yaklaşık %80'i uygun zamanlarda cinsel ilişki yapsalar dahi altı aylık denemeden sonra hamile kalır. Yaklaşık %90'ı da hamile kalmaya çalıştıktan ancak 12 ay sonra hamile kalacaktır. Vurguladığımız gibi bu oranlar her ay iyi planlanmış adet dönemlerine göre ilişki yaşadığınızı varsayarak bulunmuş oranlardır. Bu noktada yumurtlama döneminin öneminden bahsetmek gerekir;
Yumurtlama Dönemi Hamile Kalmak İçin Neden Önemlidir?
Hamile kalmak isteyen çiftlerin mutlaka yumurtlama dönemlerini takip etmeleri önerilir. Yumurtlama belirtisi takip etmek istemeyen kişilerin bu amaç için geliştirilen uygulamaları cep telefonlarına kurabilirler. Yumurtlama döneminde cinsel ilişkiye girmek hamile kalma ihtimalini arttıracağı için çok önemlidir. Yine bu tarihe en az 2 gün kala erkek cinsel perhize girmeli ve bu sayede sperm kalitesi ile sperm sayısının yükselmesi sağlanmalıdır.
Yumurtlama dönemi, bir kadının adet döngüsü sırasında yumurtanın overlerden (yumurtalıklar) salındığı dönemdir. Yumurtlama döneminin takip edilmesi, doğal yollarla hamile kalmaya çalışan çiftler için oldukça önemlidir. Çünkü bu dönem, bir kadının hamile kalma olasılığının en yüksek olduğu zamandır.
Yumurtlama döneminin takip edilmesinin önemine dair diğer nedenlerden bazıları da şunlardır;
a) En Yüksek Fertilite Dönemi: Yumurtlama döneminde, olgun yumurta fallop tüpüne salınır ve döllenmeye hazır hale gelir. Yumurta, salındıktan sonra 12 ila 24 saat canlı kalır. Eğer bu süre zarfında bir sperm yumurtayla buluşursa, döllenme ve sonrasında gebelik meydana gelme olasılığı artar.
b) Sperm Ömrü: Spermlerin rahim içinde 3-5 gün canlı kalabildiğini göz önünde bulundurarak, yumurtlama öncesi ve sonrası cinsel ilişkiye girilmesi hamilelik şansını artırabilir.
Yumurtlama döneminin belirlenmesiyle, doğurganlık penceresi de belirlenmiş olur. Bu pencere, yumurtlama öncesi ve sonrası dönemi kapsayan toplamda yaklaşık 5-6 günü ifade eder. Bu dönemde cinsel ilişki, hamilelik olasılığını maksimize eder.
Düzensiz adet döngünüz varsa hamile kalmak için yumurtlama dönemini daha sıkı takip etmek ve uyarıları anlamak hamilelik şansını artırabilir. Düzensiz adet dönemi için bir kadın doğum uzmanının da yardım almak doğal yolla gebe kalma şansınızı arttırdığı gibi altta olan başka ciddi sorunlarında ortaya çıkmasına yardımcı olur.
Yumurtlama döneminin ne zaman olduğunu belirlemek için ovülasyon test kitleri, bazal vücut sıcaklığının takibi, servikal mukusun gözlemi ve adet döngüsü takip uygulamaları gibi birçok yöntem bulunmaktadır.
Yumurtlama döneminin takip edilmesi, doğal yollarla hamile kalmaya çalışan çiftler için kritik bir öneme sahiptir.
Hamile Kalma Denemelerinin Hangi Döneminde Doktora Başvurulmalıdır?
Aşağıdaki durumlarda doğurganlığınız hakkında kontrol için Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı bir doktora görünmenizi öneririz.
a) 35 yaşında veya daha büyükseniz ve en az altı aydır adet dönemlerine uygun planlı hamile kalma denemeleriniz sonuçsuz kalmışsa,
b) 35 yaşından küçükseniz ve adet dönemlerine uygun planlı hamile kalma denemelerinize rağmen en az bir yıldır hamile kalmayı deniyorsanız,
Hiç bir alternatif, mucizevi (!), tıp dışı öneriye kulak asmadan doğurganlık sorunu belirtileriniz olmasa bile bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktorundan randevu almalısınız.
Yeterince denediğinize ve planlı adet dönemi takibine rağmen hamile kalamıyorsanız sebep aşağıdaki başlıklarda olabilir;
2) Yumurtlama Olmuyorsa
İnsan üremesi bir yumurta ve sperm gerektirir. Yumurtlama yoksa hamile kalamazsınız. Anovülasyon, kadın kısırlığının yaygın bir nedenidir. Ve birçok koşul tarafından tetiklenebilir.
Anovülasyon, yumurtalıkların âdet döngüsü sırasında uygun bir oosit, yani henüz olgunlaşmamış yumurta hücresi oluşturamaması durumunu tanımlayan terimdir. Oosit oluşmazsa yumurtlama da gerçekleşmez. Ancak her adet döngüsünde yumurtlama sağlayamayan bir kadının mutlaka menopoza dönemine girdiği anlamına gelmez. Menapoz olmadan da yumurtalama olmaması yani kronik anovülasyon kısırlığın yaygın nedenidir.
Polikistik over sendromu (PCOS) da anovülasyonun olası bir nedenidir. Diğer olası nedenler arasında aşırı veya düşük kilolu olmak, birincil yumurtalık yetmezliği, tiroid işlev bozukluğu, hiperprolaktinemi ve aşırı egzersiz yapmak yer alır.
Yumurtlama sorunu yaşayan kadınların çoğunda adet düzensizliği görülür. Bununla birlikte, düzenli adet döngüleri, yumurtlamanın gerçekleştiğini ve gerçekleşeceğini garanti etmez. Adet düzensizliğiniz varsa, henüz bir yıldır denememiş olsanız bile kadın hastalıkları ve doğum uzmanı doktorunuzla görüşmenizde yarar vardır.
3) Erkek Kısırlığı
Bebeği kadınlar taşıyabilir ama bebek yapmak için erkek tarafı da gerekir. Kısır çiftlerin %20 ila %30'u erkek tarafından kaynaklı doğurganlık faktörlerini keşfeder. Diğer bir yönden ise kısırlık tablosu gösteren çiftlerin %40’ında ise her iki tarafta da kısırlık faktörleri bulunur.
Bilmeniz gereken başka bir şey: Erkek kısırlığı, meni ve sperm sağlığını ölçen bir test olan meni analizi yapılmadan nadiren gözlemlenebilen semptomlara sahiptir. Kısırlık için eşler doktora gittiğinde, her iki eşin de kısırlık yönünden test edilmesi sağlanmalıdır.
4) Yaşa Bağlı Kısırlık
35 yaşından sonra kadınlar ve 40 yaşından sonra erkekler için eşlerin bebek sahibi olması ve kadının hamile kalma süreleri daha uzun sürebilir. Bazı kadınlar hala düzenli adet görüyorlarsa doğurganlıklarının iyi olduğunu varsayar, ancak bu doğru değildir.
Yaş, yumurta kalitesini ve miktarını da etkiler. Ayrıca, kocanız sizden beş yaş veya daha büyükse, bu, 35 yaşından sonra olan doğurganlık sorunları riskinizi daha da artırabilir.
5) Tıkanlı Fallop Tüpleri
Yumurtlama ile ilgili sorunlar, kadın kısırlık durumlarının ortalama olarak %25'inin nedenlerini oluşturur. Bunun dışında kalan sorunlar içinde tıkalı fallop tüpleri, rahim (uterus) ile ilgili yapısal sorunlar veya endometriozis ( Sıklıkla yumurtalıklar, fallop tüpleri ve pelvisi örten dokuda görülen bir rahatsızlık) ile ilgili problemlere bağlı nedenlerden kaynaklanabilir.
Fallop tüpleri hakkında bir fikriniz yoksa burası, yumurtalıklarınız ile rahim arasındaki yola verilen isimdir. Fallop tüpleri doğrudan yumurtalıklara bağlı değildir. Sperm, serviksten, rahim yoluyla ve fallop tüplerine doğru ilerlemelidir.
Yumurtalıklardan bir yumurta salındığında, fallop tüpünden saç benzeri çıkıntılar yumurtayı içeri çeker. Gebelik, sperm ve yumurtanın nihayet buluştuğu fallop tüpünün içinde gerçekleşir.
Herhangi bir rahatsızlık, fallop tüplerinin doğru çalışmasını engelliyorsa veya o bölgede herhangi bir rahatsızlık varsa ve bu durum sperm veya yumurtanın buluşmasını engelliyorsa hamile kalamazsınız.
6) Endometriozis Rahatsızlığınız Olabilir
Endometriozis nedir? Endometriozis, endometrium benzeri dokunun (rahimi kaplayan doku) rahim dışındaki yerlere doğru büyümesi sonucu oluşan rahatsızlığa verilen isimdir. Endometriozisli kadınların %50'sinin hamile kalmakta zorlanacağı tahmin edilmektedir.
Endometriozisin en sık görülen semptomları menstrüasyonun yanı sıra ağrılı dönemler ve zaman zaman pelvik ağrıyı içerir. Bununla birlikte, endometriozisli tüm kadınlarda bu semptomlar görülmez. Bazı kadınlar ancak kısırlık araştırmasının bir parçası olarak endometriozisi olduğunu keşfeder.
Endometriozis genellikle yanlış teşhis edilir veya basitçe gözden kaçabilir. Endometriozis, kan testi veya ultrason ile teşhis edilemez. Tanısal laparoskopik cerrahi gerektirir. Bu nedenle, istatistiksel olarak doğru teşhis ortalama 4,4 yıl sürebilir.
7) Temel Tıbbi Sorunlar
Altta yatan tıbbi durumlar hem erkeklerde hem de kadınlarda kısırlığa yol açabilir. Örneğin, bir tiroid dengesizliği veya teşhis edilmemiş diyabet kısırlığa yol açabilir. İyi anlaşılmamış olsa da, depresyon kısırlık ile ilişkilidir. Lupus ve teşhis edilmemiş cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi bazı otoimmün hastalıklar kısırlığa neden olabilir.
Doğurganlığı etkileyebilecek reçeteli ilaçlar vardır. Ama kısırlık hakkında bir ilaçtan şüpheleniyor olsanız bile doktorunuzla konuşmadan o ilacı almayı asla bırakmamalısınız.
Hamile kalma sürecinde özellikle eşler başka tıbbi bir durumlar için tedavi alıyorsa hem doktorunuzun hem de kocanızın doktorunun hamile kalmaya çalıştığınızı bildiğinden emin olun. Ayrıca, teşhis edilmemiş cinsel yolla bulaşan bir hastalık da kısırlığa neden olabilir. Hastalığın herhangi bir belirtisi olmayabilir.
8) Açıklanamayan Kısırlık
İnfertil çiftlerin %10 ila %30'u neden hamile kalamadıklarını ve kalamayacaklarını asla öğrenemezler. Bazı doktorlar bunun “iyi teşhis” eksikliği olduğunu söylüyorlar. Bazı doktorlar açıklanamayan kısırlık diye bir şey yoktur, sadece keşfedilmemiş veya teşhis edilmemiş sorunlar vardır diye düşünüyorlar
Öyle veya değil, gerçek şu ki, bazı çiftler kısırlıkları hakkında tatmin edici cevaplar alamıyor. Ancak cevapların olmaması tedavi edilemeyeceğiniz anlamına gelmez. Teşhisiniz açıklanmasa bile kısırlık tedavisi alabilirsiniz (ve hatta görmelisiniz).
Sonuç olarak, neden hamile kalamıyorum sorusunun cevabını merak ediyorsanız emin olabilceğiniz bir gerçek var; Hamile kalmakta zorluk çekiyorsanız, her zaman yardım alabileceğinizi ve y”ardım almanız” gerektiğini bilmelisiniz. Birçok çift, bir mucize bekleyerek veya önce "biraz daha denemeleri" gerektiğini düşünerek test ve tedaviyi erteler. Bu bir hatadır. Kısırlığın bazı nedenleri zamanla kötüleşir. Ne kadar erken yardım alırsanız, doğurganlık tedavilerinin sizin için o kadar işe yaraması daha olasıdır.
Çiftlerin bazen kısırlık testlerini geciktirmelerinin bir başka nedeni de, kendilerini mükemmel sağlıkta hissetmeleri ve görünmeleridir. Sizin ve eşinizin doğurganlık sorununa ilişkin hiçbir belirti veya semptom göstermeyeceğinizi anlamanız gerekir. 28 günlük bir adet döngüsü kitabınız olabilir. Ancak bu, hamile kalmaya çalışırken hızlı ve sorunsuz sonuçların garanti edildiği anlamına gelmez. Ve adetleriniz düzenli, kendinizi ve eşinizi sağlıklı görüyor olmanız kısırlık ve doğurganlık sorununuz olmayacağı anlamına gelmez.
Dünya da her sene hamile kalmak için yardım alan çiftlerin sayısı bir önceki seneye göre artmaktadır. Bunun nedeni daha fazla bilinçlenme veya yaşam koşullarının hamile kalmayı zorlaştırması ve kısırlık sorunlarının artmasına sebep olması olabilir. Ancak istatistiklerin içinde veya dışında kalan temel gerçek şu ki, hamile kalmak adına şüphelendiğiniz her durumda, eşinizin durumu da dahil asla doktora ulaşmaktan ve bir sorun olduğunu kabul etmekten çekinmemelisiniz. Doğurganlık sorunu yaşayan milyonlarca çift olduğunu bilmelisiniz. Ülkemizde maalesef özellikle erkek tarafındaki kısırlık sorunlarının ortaya çıkmasından endişe edilerek çiftler doktora ulaşmayı ve detaylı testler yaptırmayı ihmal veya geciktirebilmektedir. Her türlü sorunda kliniğimizde en katı doktor-hasta gizliliği ilkesinin uygulandığını da bilmelisiniz.
Kısırlığın nedenleri, sıradan bir kişi tarafından her zaman gözlemlenebilir değildir. Bu nedenle 35 yaş altındaysanız bir yıldır ya da 35 yaş ve üzerindeyseniz altı aydır gebe kalmaya çalışıyorsanız lütfen yardım alın. Beklemeyin.
İzmir tüp bebek kliniği Op. Dr. Nurettin Ersöz İnce Kliniği olarak olarak İzmir'de tüp bebek tedavisi ile pek çok çifte yardımcı olduk. Eğer yukarıdaki verdiğimiz bilgiler ile uyumlu bir durum içinde iseniz, hamile kalma adına şüpheleriniz oluştuysa bize iletişim kanallarımızdan her zaman ulaşabilirsiniz. Modern tüp bebek tedavileri ile her tedavide daha başarılı sonuçlar yakaladığımızı ve asla umutsuz olmadığınızı bilmenizi isteriz. Sağlıklı günler dileriz.