Rahim (Uterus) Kanseri Nedir?
Rahim (uterus) kadınlarda üreme sisteminde bulunan, güçlü kaslarla kasılma yeteneği armut şekilli yapıdır. Uç kısmında rahim ağzı (serviks), yan kısımlarındaysa boynuz şeklinde fallop (fallopi, fallopian) tüpleri yer alır. Gebelik sürecinde bebek buraya yerleşir ve bu yapı, bebeğin doğmasını sağlar.
Uterin veya uterus kanseri olarak da isimlendirilen rahim kanseri, genelde rahim içi (endometrium) kanseri için kullanılan bir terimdir. Rahim ağzı (serviks) kanserinden farklı olarak, rahmin iç tabakası, zarı olan endometrium adlı dokuda görülür. Genellikle 40 yaş üstü kadınlarda görülmektedir.
Rahim Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Rahim kanserinin sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak çoğunlukla hormon bağımlı çıkışları olabileceği düşünülmektedir. Kadınlardaki hormon düzensizlikleri endometrium kanserine neden olabilmektedir. Kadınlarda yumurtalıklardan (overler) salgılanan hormonlar göz önüne alındığında, progesteron ile karşılanmamış östrojen artışının bir risk faktörü olduğu bilinmektedir. Bununla ilişkili olarak da erken yaşta adet görmek, menapozun gecikmesi, şişmanlık (obezite), kısırlık (infertilite), hiç çocuk doğurmamış olmak, yumurtalıklarla alakalı sorunlar, şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi etkenlerin endometrium kanseri olasılığını arttırabileceği düşünülmektedir. Bunun dışında meme kanseri tedavisinde kullanılan tamoxifen isimli ilaç, östrojen tedavisi ve küçük bir yüzdede de aile öyküsünün rahim kanseri riskini arttırabilmektedir.
Uterus Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Anormal kanamalar ve akıntılar, özellikle menapoz dönemi ve sonrasında rahim kanseri belirtilerinden biridir. Hastalığın ileri dönemlerinde kilo kaybı ve pelvik ağrılar gözlemlenebilir. Bu nedenle her türlü anormal ve düzensiz vajinal kanamaların mutlaka detaylı bir şekilde araştırılması gerekmektedir.
Rahim Kanserinin Teşhisi Nasıl Yapılır?
Doktorun yapacağı jinekolojik muayene ile tanı koymak çok zordur ve etkin bir tarama testi bulunmamaktadır. Bu nedenle kadınların kendilerini takip etmeleri, normal olmayan durumlara dikkat etmeleri önemlidir. Rahim ağzı (serviks) kanserinin aksine smear alınarak endometrium kanserinin teşhisi pek mümkün değildir. Kesin tanının konulabilmesi biyopsi ve patolojik inceleme ile mümkündür. Kanser şüphelerinde bu şekilde endometrial hiperplazi (rahim zarı kalınlaşması) olasılığı elenebilir. Vajinal ultrasonografi yardımıyla yapılan incelemede, endometrium kalınlığının 5 mm’den fazla olması ya da düzensiz görünmesi biyopsi alınmasını gerektirmektedir. Eğer biyopsi az ise ve kanser kesin olarak belirlenemiyorsa dilatasyon ve küretaj (D&C) yöntemine başvurulabilir. Bu yöntemde rahim ağzı genişletilir ve rahim içiokudan kazınarak örnekler alınır.
Rahim Kanserind de Evreleme ve Prognoz
Tedavi sürecinin netleşmesi için kanserin yayılımının, hangi evrede olduğunun bilinmesi önemlidir. Uterus kanserinde evreleme klinik değil cerrahidir. En yaygın kullanılan yöntem de FIGO cerrahi evrelemesidir. Hastadan ameliyatla rahim ve yumurtalıklar çıkarılıp şüpheli bölgelerden ve karın içi sıvısından örnek alımı yapılır. Diğer kanser tiplerinde olduğu gibi rahim kanserinde de 1’den 4’e kadar evreler vardır. Evre 1 en erken, evre 4 ise en ileri dönemdir. Evre 1’de 5 yıllık yaşam oranı yaklaşık %80 – %90, evre 2’de %70 – %80, evre 3’te %30 – %60 ve evre 4’te %15 civarındadır. Kanserin prognozu yani gidişatı bu evrelere, yayılıp yayılmadığına, hücre çeşidine ve lenf nodu tutulumuna göre değişir.
Rahim Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Endometrium kanseri tedavisinde temel olarak cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve hormonal yöntemler vardır. Ana tedavi yöntemi genellikle cerrahidir. Rahim kanseri ameliyatı rahim ve yumurtalıkların beraber çıkartılması şeklinde uygulanır. Şüpheli durumlarda lenf nodları da çıkarılabilir. Rahimin çıkarılması operasyonuna histerektomi denmektedir. Hastalığın evresine ve seyrine göre hangi bölgelerin ameliyatla çıkarılacağı doktor tarafından tespit edilir. Ardından yine hastanın durumu incelenerek gerekli görülen radyoterapi, kemoterapi ve hormonal yöntemler uygulanabilir.
Uterus Kanserinde Tedavi Sonrası Takip
Diğer kanser tiplerinde de olduğu gibi rahim kanserinde de takip çok önemlidir. Genellikle ilk 3 yıl 3 ve 6 ay arası takipler yapılır. Bu takiplerin aksatılmadan devam ettirilmesi nükseden kanserlerin erkenden yakalanmasında önemli rol oynar.
Rahim Kanseri Tedavisi Yapan Doktorlar
Rahim kanserinin tedavi sürecinin muhakkak alanında uzman bir doktor tarafından belirlenmesi gerekmektedir.