BEBEĞİN MAKATININ ÖNDE OLMASI
Bu durum normalde doğum kanalına başı ile giren bebeğin
anormal olarak kalçası veya bacaklarıyla girmesidir. Yani normalde anne
karnında bebeğin başı aşağıda olması gerekirken poposu aşağıda ise buna makat
geliş (makat prezentasyon) denir. Gebeliğin ilk aylarında ve orta aylarında
ters durduğu görülen bebekler çoğunlukla son aya kadar döner ve düz pozisyona
gelirler. Makat geliş, doğum zamanı yaklaşmış gebelerin %3-4`ünde gözlenir.
Sebepleri:
Bebeğin anne rahminde kendiliğinden dönüşünü engelleyen veya çok kolaylaştıran
nedenler varsa makadi geliş riski artar. Bular erken doğum eylemi (prematüre
doğum), amnion sıvısının azlığı (kese içi sıvının azlığı) , bebeğe ait doğumsal
hastalıklar çoğul gebelik (ikiz,üçüz), rahim anomalileri...
Makat gelişinin kalça ve ayak durumuna göre 3 tipi vardır: Saf makat=en çok
görülen tiptir , tam makat, ayak geliş.
Doğumdan önce yapılan ultrasonlarda bu durum anlaşılabilir.
Eskiden makat geliş izlenen bebekleri doğumdan önce baş aşağı çevirmek için "eksternal sefalik versiyon" denen yöntem uygulanırmış fakat günümüzde uygulanmamaktadır çünkü bebeğe zarar verme riski çok fazladır.
Makat geliş olan gebelikler çeşitli kriterler göre normal yada vajinal yoldan doğurtulabilmektedirler. Her zaman aşağıdaki kriterler yeterli olmayabilir, her doğumda olduğu gibi annenin muayenesi ve ultrason değerlendirmesi kararı belirler. Günümüzde makat geliş saptanan bebekler çoğunlukla sezaryenle doğurtulmaktadır, bazen risk saptanmadığında özellikle daha önce doğum yapmış bayanlarda normal doğum yaptırılmaktadır.
Normal (vaginal) doğum şu durumlarda önerilmektedir: Saf makat
tipinde, gebelik yaşı otuz dört haftanın üstünde olanlar, bebek canlı ise ,
tahmini doğum ağırlığı 2000-3500gram arasında ise, bebeğe ait doğumsal hastalık
yok ise, doğum eylemi ilerlemiş ise, anne pelvisi dar değilse.
Sezaryen şu durumlarda önerilir: Tam makat gelişinde , erken doğum
, tahmini doğum ağırlığı 3500gram üstünde ise.
ANNE KARNINDA BEBEĞİN YAN DURMASI (TRANSVERS DURUŞ)
Anne karnında bebeğin normal duruşu dik şekilde ve kafası
aşağıda olacak şekildedir buna vertex prezentasyon denir. Bebeğin ters durması
yani kafası yukarıda makatı aşağıda durması makat geliş olarak
adlandırılır. Bebeğin yan durması ise yani kafasının ve poposunun rahmin sağ ve
sol tarafına gelecek şekilde durması transvers situs (transvers duruş) olarak
adlandırılır. Bebeğin kafasının hafif yukarıda veya aşağıda olacak şekilde
gövdesinin çapraz durması (yani tam yan durmaması) şekline oblik duruş denir. Bebeğin
yan duruşu iki şekilde olabilir, yan duran bebeğin sırtı aşağıda olabilir veya
sırtı yukarıda olabilir. Yan duran bebek doğum kanalına omuzu önde olacak
şekilde veya kolu önde gelecek şekilde girebilir. Yan duruş doğum sırasında
yaklaşık 300 gebelikte bir oranda görülür. Daha erken gebelik aylarında yapılan
ultrasonografide daha sık rastlanır ancak bu bebekler hamilelik ayları
ilerledikçe sıklıkla dönerler ve düz pozisyona gelirler.
Transvers situs karnın elle muayenesi sırasında anlaşılabilir ancak en kesin
tanı ultrasonografi ile koyulur. Tedavisi için veya bebeğin düz pozisyona
döndürülmesi için herhangi bir işlem uygulanamaz. Eski yıllarda bebeğin
dışarıdan elle çevirilmesi denense de riskli olduğu için bu işlem günümüzde
terk edilmiştir. Yapılacak şey beklemektir. Doğum yaklaştığında veya doğum
başladığında yapılan kontrolde bebek dönmüşse normal doğum gerçekleşebilir.
ancak doğum başladığında bebek hala yan (veya oblik) duruyorsa normal doğum
gerçekleşemez, sezaryen gerekir.