Hamilelik döneminin başlaması ile birlikte yaşanan 40 bazen 42 haftalık süreçte amaç sağlıklı bir gebelik dönemi geçirmek ve sağlıklı bir evlat dünyaya getirmektir. Gebelikte sık sık yapılan testlerde amaç oluşabilecek sorunların önceden teşhis edilmesidir. Bazı taramalar risk taşımayan gebelere bazıları ise risk taşıyan gebelere yapılır. Taramalar kesin tanı koymak için değildir. Risk yüzdesini belirlemek içindir. Anormal bir durumu erkenden tespit etmek ve akabinde müdahale etmek amaçtır.
Bu yazıda paylaşacağımız taramalar herkese yapılan testler değildir. Bazıları her gebeye uygulanırken bazıları ise sadece gerekli görülen gebelere yapılmaktadır. Bu durum gebenin geçmişine, rahatsızlıklarına ve gebeliğin risk oranına göre değişmektedir. Gebenin tetkiklerine devam ettiği süre içerisinde hastane dışında bağlı bulunduğu sağlık ocağı tarafından da izlenimi sağlanmaktadır.
Birinci Hamilelik Dönemi İzlemi: Hamileliğin 14. Haftası içerisinde yapılmaktadır.
İkinci Hamilelik Dönemi İzlemi: Hamileliğin 18-24. Haftaları içerisinde yapılmaktadır.
Üçüncü Hamilelik Dönemi İzlemi: Hamileliğin 30-32. Haftaları içerisinde yapılmaktadır.
Dördüncü Hamilelik Dönemi İzlemi: Hamileliğin 36-38. Haftaları içerisinde yapılmaktadır.
Gebelik Döneminden Yapılan Taramaların Temel Özellikleri
Tarama testi yapılıyorsa gebelikte risk söz konusudur. Risk yoksa yapılmasının bir amacı da yoktur.
Aranan hastalık nadir görülen bir hastalık olmayacaktır. Örnekle, Down Sendromu
Tarama sonucunda görünen hastalığın tedavisi olmalıdır.
Yapılan önerinin gebenin kabul edebileceği bir teklif olması gerekmektedir.
Her kesimden insanın yaptırabileceği uygun fiyatlı bir test olması gerekir.
Yapılan testin güvenilir olması
Hamilelik Döneminde Yapılan Testler
1. Kan Grubu ve Antikor Tayini
Gebelik uzun bir süreç olduğundan bazı sorunlar görülebilir. Bunlardan biriside kan uyuşmazlığıdır. Örnekle anne Rh(-) babanın Rh(+) olduğu durumlar tehlikeli olabilir. Bebek Rh(+) olduğu durumda annenin kanı çocuğa karışması durumunda büyük risk ortaya çıkabilir. Bu test ise bu riskin olup olmadığını kontrol eden testtir.
2. Hemogram Kontrolü
Hamilelikte oluşabilecek kansızlık durumlarında riskin önlenmesi adına yapılan testlerdir. Demir eksikliğinden kaynaklanan kan eksikliği çeşitli anemi türlerinden de oluşabilir.
3. Torch Taraması
Torch testi baş harflerinden de oluşabilecek hastalıklardan ötürü olur. Toksoplazma, rubella, sitomegalovirüs, herpes simpleks ve HIV gibi etkenlerin tek bir testte aranmasıdır. Bu hastalıklardan herhangi birinin belirtilerini gösteren hamile kadına uygulanır. Bu hastalıklardan biri yüzünden enfekte olan bebekte, sağırlık, katarakt, kalp defektleri, nöbetler, mental retardasyon ve sarılık gibi problemler gözükebilir.
4. Toksoplazma
Ağız yoluyla bulaşan bir parazittir. Pişmemiş etten, iyi yıkanmamış sebze ve meyvelerden, çiğ yumurta ve kedi pisliğinden bulaşır.
5. Rubella
Kızamıkçık olarak da bilinir. Çocuklarda hafif görülse bile fetüse bulaşma durumunda doğum kusurları oluşturabilir.
6. CMV
Sitomegalovirüs olarak da bilinir. Yetişkinlerdeki belirtileri gribe benzer. Ancak fetüse bulaşma durumunda epilepsi, işitme kaybı ve zihinsel engelliliğe sebep olabilir.
7. Herpes Simpleks
Genellikle doğum esnasında anneden bebeğe iletilir. Ancak fetüsün içinde enfekte olabilmesi de mümkündür. Bebeğin doğumundan 2 hafta sonra ortaya çıkar.
8. HIV
AİDS’e sebep olan virüstür. Henüz bir tedavisi yoktur.
9. Hepatit
Tüm hamilelerde başlangıçta HBs AG taraması yapılması şarttır. HBs AG Hepatit B yüzey antijendir. Gebenin pozitif olma durumunda Hepatit B virüsü ile karşılaşmış olduğunu gösterir. Hepatit B vücut sıvıları ( anne sütü, kan, sperm, oral salgılar, vajinal salgılar) yollarıyla bulaşabilir. Hepatit B vakalarının %40’ı anne sütü ile bulaşmıştır. Kötü huylu çıkma durumunun yanı sıra iyi huylu çıkıp hiç biri belirti göstermeme şansı da vardır.