Miyom Nedir?
Çoğunlukla fibroidler olarak da isimlendirilen miyomlar, kadın genital sisteminin ve muhtemelen tüm yumuşak doku tümörlerinin en çok görülenidir. Miyomlar, rahim ve rahim ağzında görülen normal dışı düz kas dokusu büyümeleridir. Miyomlar kadının rahminde, miyometrium ismi verilen ve istemsiz kasılan, bebek plasenta ve adet kanamasının atılımını sağlayan kas tabakasında görülen düz kas hücrelerinin anormal olarak büyümesi ile meydana gelir ve çoğu zaman birden fazla sayıda miyomun geliştiği görülür.
Tek tek rahim hücrelerinin bloklar halinde büyümesinden kaynaklanan rahim adalesinin miyometrium hücre tümörleridir. Rahim adalesinin herhangi bir yerinde yerleşmiş hücrelerden kaynaklanabilirler. Miyomlar için çeşitli tedavi yöntemleri bulunduğu gibi bunlardan en bilineni miyom ameliyatıdır.
Miyomlar Hangi Nedenlerle Oluşurlar?
Miyomların neden oluştuğu konusunda çok fazla bilgi yoktur. Miyomların büyümelerinin ve belirtilerinin daha çok görülür hale gelmesinin, seks hormonlarına bağlı olduğu bilinse de hormonal düzensizliklerin de miyomları ortaya çıkarmada katkıda bulundukları bilinmektedir. Çünkü doğum kontrol haplarının ya da menopoz tedavisi için kullanılan hormon ilaçlarının da miyomlara neden olduğu çok önceki yıllarda tespit edilmiş bir gerçektir. Miyomların oluşum nedeni ile ilgili en etkin görüş ise genetik kalıtım biçimidir ve ailesinde miyom oluşumu saptanmış kişilerin yüzde 40’nda, hayatları süresince bir dönemde miyom gelişeceği tahmin edilmektedir. Hastalığın görülme oranı için aile, yaş ve ırk temelinde kesin görüşler sunulabilse de birey temelinde miyomların hangi kadınlarda görüleceği klinik olarak öngörme şansı çok azdır.
Miyomların yarattığı şikayetler hacimlerine ve rahmin içinde yerleşmiş oldukları bölgelere göre değişmek ile birlikte kitle etkisine bağlı olarak hiçbir şikayet yaratmadan normal jinekolojk muayene esnasında rahimde oluşturdukları büyüme nedeniyle fark edilirler. Muayene dışında kadının idrar kaçırması, bel-kasık ve bacaklara vuran ağrılar çekmesi, adet kanamaları sırasında çok ağrı çekmesi, adet kanamalarının uzun ve fazla olması, adet kanaları dışında ara kanamalar görülmesi ve gebe kalma sürecinde yaşanan sorunlar, miyomların belirtilerinin önde gelenleridir.
Miyomların oluşumuna neden olan kesin sebepler bilinmediği gibi östrojen adı verilen kadınlık hormonunun, miyomların büyümesine büyük oranda yol açtığı düşünülmektedir. Gebelik sırasında, salınan östrojen miktarı arttığından miyomlar bu dönemde büyür. Menopozun yaşandığı dönemde ise kadınlık hormonu düzeyinde azalma olduğu için miyomlar küçülür. Ailesinde özellikle annesi, kız kardeşi veya anneannesinde miyom olan kişilerde miyom gelişme olasılığı fazladır. Miyomlar genellikle çok yavaş büyüyen yapılardır ancak gebelik döneminde ve kadınlık homonu(östrojen) içeren hormon tedavisi sırasında hızlı büyüdükleri görülmüştür.
Miyomların Oluşmasında Doğum Kontrol Haplarının Etkisi Var Mıdır?
Eskiden doğum kontrol haplarının, östrojen ve progesteron içerdiği için miyomlara neden oldukları düşünülmekteydi. Fakat bu konuda yapılan araştırma ve çalışmalar, doğum kontrol hapları alan ve almayan kadınlar arasında miyomların ortaya çıkma riski konusunda hiçbir fark bulunamadı.
Miyomlar Ne Sıklıkla ve Kimlerde Görülürler?
Miyomlar her dört kadından birinde görülür. 30-40 yaşlarında görülen miyomlar, menopoz sonrasında küçülür. Yapılan araştırmaların çoğunda görülen gerçek şudur ki yaşı 40 ve üzeri olan kadınların yüzde 40’ında miyom bulunmaktadır ve miyomu olan kadınların yaklaşık olarak yüzde 75’i miyomunun olduğunun farkında değildir.
Miyomların Farklı Tipleri Var Mıdır?
Miyomlar genellikle rahimde, nadiren de rahim ağzında görülürler. Miyomlar genellikle saplı, subseröz, intramural, submüköz ve intrakaviter olarak farklı tiplerle ifade edilirler. Miyomlar rahimde yerleşmiş oldukları tabakaya göre tiplere ayrılırlar. Bu farklı isimlendirmeler rahmin dış tabakasından iç tabakasına doğru olarak, yerleşim bölgelerine göre verilir. Subseröz miyomlar, rahmin dış tabakasında yerleşmiş miyomları,
İntramural miyomlar, rahmin orta tabakasında yerleşmiş miyomları, Submüköz miyomlar, rahmin iç tabakasında yerleşmiş miyomları, Saplı miyomlar, rahim dışına doğru büyüyen miyomları, Parazitik miyomlar, karın içinde rahim dışında yerleşmiş miyomları ifade eder.
Miyomların Varlığını Gösteren Belirtiler Nelerdir?
Görülen miyom vakalarında rastlanılan genel durum, birçok miyomun hiçbir belirti vermediğidir. Miyomların yol açtığı yakınmalar, miyomların büyüklüğü, yerleşim yeri ve miyomun sayısına göre değişiklik gösterir. Miyomların en sık yol açtığı ve belirti sınıfına girecek sorunlar ise şunlar olabilir:
- Kasık ve karın ağrısı,
- Kasıkta ve karında dolgunluk ve basınç hissi,
- Cinsel birleşme sırasında görülen ağrı,
- Fazla ve uzun süren adet kanaması,
- Adet kanamaları arasında görülen ara kanamalar.
- Adet kanamaları arasında görülen anormal ara kanamalar, miyomların endometriuma (rahmin iç tabakasına) baskı yapmasından dolayı gelişirler.
- Rahim ve rahim duvarında gelişen, infertiliteye (kısırlık) ve bebeğin kaybına neden olabilen miyomları hasta oldukça ciddiye almalıdır. Kasıklarınızda ağrı hissettiğinizde doktora başvurmanız olası bir miyom tehdidiyle karşı karşıya kalıp kalmadığını öğrenmeniz için önemlidir.
- Böbrekten süzülen idrarın depolandığı ve dışarı atıldığı, adalelerden oluşmuş içi boş bir organ olan mesanenin azalan kapasitesine bağlı olarak, miyomu olan kişiler, sık sık idrara gitme ihtiyacı hissedebilirler. Eğer miyoma bağlı oluşan baskı hastaya uygun yöntemler ile düzeltilmez ise kişinin böbrekleri büyük ihtimalle zarar görür. Rahmin alt kısmında yer alan miyomlar, kalın bağırsaklar ve kalın bağırsağın son kısmı olan rektuma baskı yapar. miyomların, kalın bağırsaklar ve kalın bağırsağın son kısmı olan rektuma baskı yapması nedeni ile bağırsak hareketleri zorlaşır. Bağırsak hareketlerinin güçlenmesi kişide kabızlık ve hemoroidlere (basur) neden olur.
Miyomlar Kişide Ağrıya Neden Olabilir Mi?
Miyomlar büyüyebilmek için kanlanmaya ve oksijene ihtiyaç duyar. Aniden büyüme gösteren miyomlar, kanlanma ihtiyacını karşılayamadığı ve yeterli seviyede oksijene ulaşamadığında, hücre ölümü gerçekleşir ve miyom dejenere olur. Miyomun dejenere oluşu sırasında ortaya çıkan kimyasallar ağrıya neden olur.
Miyomlar İnfirtiliteye (Kısırlık) Neden Olabilir Mi?
Rahim içinde bulunan miyomlar infertiliteye (kısırlığa) neden olabilir. Uzun süreli olarak çocuk sahibi olamayan kadınların, %2’si ya da 3’ünde infertilitenin(kısırlık) nedeni miyomlardır. Böyle vakalarda kısırlık tedavisi için miyom ameliyatı ihtimali doğabilir. Miyomlar endometriumda değişikliklere neden olarak döllenen yumurtanın rahme tutunmasını engelleyebilir. Bunun dışında, miyomlar, fallop tüpleri denilen kadındaki yumurtalık kanallarına baskı yaparak, erkekten gelen spermin yumurtaya ulaşmasını ve yumurtanın döllenmesini engeller. Miyomlar, miyom ameliyatı ile alındıktan sonra sağlanabilen gebelik oranları ise hastanın yaşı ve gebeliğe engel olan diğer hastalık nedenlerinin bulunmasına bağlı olmakla beraber genellikle yüksektir.
Miyomlar Düşüğe Neden Olur Mu?
Gebelik döneminde östrojenin artması nedeni ile miyomlar büyüme gösterir. Miyomların, endometrial doku ve rahmin kanlanmasındaki bozukluklar yaratması, rahimdeki yerleşim ve büyüklüklerine göre bebeğin ve plasentanın gelişmesini engelleyerek düşüklere yol açması mümkündür. Tüm bu nedenlerden dolayı miyomu bulunan kadınlarda düşük yapma ihtimali yüzde 40 gibi yüksek oranlara ulaşabilir. Miyomların miyom ameliyatı ile alınmasından sonra miyoma bağlı düşük yapan hastaların %80’i sağlıklı çocuk sahibi olabilir.
Miyomların Varlığı İçin Teşhis Nasıl Konur?
Basit jinekolojik muayene ile miyomların tanısı konulabilir. Miyomların, gösterdikleri belirtiler sebebi ile erken dönemdeki gebelik, yumurtalık ve bağırsak tümörleri ile sıkça karıştırıldıkları görülmüştür. Bu nedenle miyomların kesin teşhisi için hastalara mutlaka detaylı inceleme yapılmalıdır. Miyomların tanısında aşağıdaki yöntemler kullanılır:
Ultrason, yüksek frekanstaki ses dalgalarını kullanarak üreme organlarının görüntülenmesini sağlar. Miyomlar eğer 1 santimetreden küçük ya da çok büyük ise ultrason ile yapılan inceleme ve teşhis hat için sağlıklı sonuçların alındığı anlamına gelmez.
Miyomların teşhisinde bu yönteme genellikle gerek duyulmasa da bilgisayarlı tomografi ile de rahmin üç boyutlu görüntüsü elde edilebilir.
Manyetik Rezonans, miyomların tanısında nadiren başvurulan bir yöntemdir. Bu işlem miyomun büyüklüğü ve yeri hakkında fikir verir.
Histerosalpingografi (HSG-rahim filmi) adı verilen inceleme ile rahim ve fallop tüplerine özel bir boya verilerek bu yapılar değerlendirilir. Rahim ve tüplerdeki anormallik içeren durumların teşhisine imkan sağlayan Histerosalpingografi yöntemi ile miyomların da tanısı konur.
Diagnostik Histeroskopi incelemesinde histeroskop olarak adlandırılan teleskopik bir cihaz ile rahim içi değerlendirilir. Diagnostik Histeroskopi yöntemi ile rahim içinde bulunan miyomlar çıkartılabilir.
Diagnostik Laparoskopi ile miyomların tanısı konur ve tedavisi yapılabilir. Laparoskopi olarak adlandırılan ve açık ameliyatların aksine büyük ameliyat kesikleri olmadan, hastanın karnından girilerek üreme organları değerlendirilir. Genel anestezi altında yapılan işlem esnasında histeroskopi de uygulanabilir.
Miyomların Tedavisi Nasıl Yapılır?
Miyom Ameliyatı Kesinlikle Yapılmalı Mıdır?
Çoğu miyomda, hastalığın ilerlemesinin yakından takip edildiği bir tedavi türü olan konservatif tedavi, adet düzensizliklerinin önlenmesi, kanama sürecini kısaltıp kanama miktarını azaltacak sistemik ilaçlar ya da bazı özel spiraller ile miyomların doğal olarak küçüleceği menopoz dönemine kadar beklemek mümkündür. Eğer belirtilerin şiddeti yaşamı olumsuz etkileyecek boyutlara varmışsa ve özellikle çocuk doğurma şansının korunması isteniyorsa açık cerrahi veya daha çok tercih edilen şekilde endoskopik (laparoskopi veya histereskopi) yöntemlerle miyomwektomi ilk seçenektir. Çoğunlukla kadınlar üreme fonksiyonunu kaybetmemek ve organ bütünlüğünü haklı olarak korumak isteyebilirler. Ama kimi zaman hasta isteği kimi zaman da tıbbi nedenlerle miyom ameliyatında rahmin tamamen alınması durumu da olabilir.
Düzenli Takip
Tüm miyomların cerrahi ile çıkarılmasına gerek yoktur. Eğer hastada ağrı, baskı hissi, düzensiz ve aşırı görülen adet kanaması gibi şikayetler görülmüyor ise bu hastaların düzenli kontrolleri yapılarak miyom boyutları takip edilir.
Cerahi Yöntemler
Yakınmalara yol açan ve hızla büyüyen miyomlar cerrahi olarak çıkartılmalıdır. Rahim bırakılarak sadece miyomların çıkartıldığı miyom ameliyatına miyomektomi denir.
Cerahi Histeroskopi
Bu yöntem ile, rahime yerleştirilen histeroskop cihazı kullanılarak sadece rahim içinde bulunan miyomlar çıkartılabilir.
Cerahi Laparoskopi
Rahmin dış duvarına yerleşen miyomların çıkartılması için uygulanabilir. Açık ameliyatların aksine açılan ince bir kesiden laporoskop ile karın içine girilip miyomlar çıkartılır.
Laparatomi
Miyom tedavisinde diğer yöntemlere göre daha büyük bir girişim olan laparatomi yöntemi, hastada yer alan miyomlar, çok büyük veya çok sayıda ise uygulanabilir.
Miyom ve Kist Aynı Şey Midir?
İkisi de iyi huylu olmasına rağmen oluşum yerleri çok farklıdır. Bu nedenle miyom ve kistler aynı oluşumları ifade etmezler. Miyomlar kadında rahimde yer alan düz kas hücrelerinin bir araya geldiği ve çoğunlukla rahmin içinde ya da çevresinde bulunan katı tümörlerdir. Kistler ise yumurtalık içindeki içi su dolu keseleri ifade ederler.