Tüp bebek tedavisi sürecinde beklenmedik kilo alımı ve vücudunuz üzerindeki etkisinden endişe mi duyuyorsunuz? Tüp bebek tedavisi sonrası kilo mu aldınız? Ve şimdi bu kiloyu vermek mi istiyorsunuz? Bu makalede tüp bebek tedavisi sürecinde kilo alımı ve kilo kaybı hakkında merak edilen herşeyi derlemeye çalıştım. Tüp bebek tedavisi ile ilgili kilo alımının nedenlerini, nasıl yönetileceğini ve bu süreçte daha iyi bir deneyim yaşamanız ve tüp bebek tedavisi başarısını artırmanız için size öneriler vereceğim.
Hadi başlayalım.
Tüp Bebek Tedavisi Kilo Alımı: Normal Nedir ve Nasıl Kontrol Edilir?
Önce ilk merak ettiğiniz soru ile başlayalım,
Tüp Bebek Tedavisi Kilo Alımına Neden Olur Mu?
Tüp bebek tedavisi kilo alımına neden olabilir, ancak tüm kadınlar kilo alacak demek de değildir. Aslında, bazı kadınlar bu süreçte kilo bile verir. Tüp bebek tedavisi veya ovulasyon indüksiyonu sürecinden geçiyorsanız, vücut ağırlığını takip etmenin tedavi planının bir parçası olmadığını bilirsiniz. Tabii ki, vücudunuz üzerindeki etkisini keşfetmek için kilonuzu kasıtlı olarak kaydetmediğiniz sürece. Bu nedenle, bir tüp bebek tedavisi döngüsü sırasında bir kadının vücudunda neler olduğunu açıklayan yeterli bilgi veren sınırlı araştırma vardır.
Bir Tüp Bebek Tedavisi Döngüsünde Ne Kadar Kilo Alımı Beklenir?
Araştırmalar, yumurtalık uyarımının başlangıcından İnsan Koryonik Gonadotropin (hCG; LH’unkilere benzer biyolojik ve immünolojik özellikleri olan ve normalde plasenta tarafından implantasyon sonrası salgılanan bir hormon.) ile tetikleme gününe kadar ortalama kilo alımının 0.38 kg olduğunu göstermiştir. Ancak, bu kilo kaybı 0.3 kg ile kilo alımı 1.1 kg arasında değişebilir. Bazı kadınlar, başlangıçtan yumurta toplama gününe kadar geçici olarak 6-7 kg civarında kilo alabilirler.
Çoğu durumda, kilo alımı kalıcı değildir ve tedavi sona erdiğinde vücut ağırlığı tedavi öncesi aşamasına geri döner. Bu, embriyo transferinden sonra kilo kaybettiğinizi hissetmenizin nedeni olabilir. Ancak, bazı kadınlar tüp bebek tedavisi döngüsünden sonra bu kilo alımını koruyabilirler. (Bu konuya daha sonra değineceğiz.)
Eğer kilo alımı yaşıyorsanız ve birden fazla yumurtalık uyarımı döngüsünden geçiyorsanız, her döngüde daha fazla kilo almanız muhtemeldir. Kilo alımı yaşamıyorsanız, sonraki döngülerde kilo almanız pek olası değildir.
Dört ay içinde birden fazla tüp bebek tedavisi döngüsü geçiren kadınlar, tedavi sırasında ve döngüler arasında ortalama 3.6 kg kilo alabilirken, diğerleri ortalama 2.9 kg kilo kaybedebilirler.
Tüp Bebek Tedavisi Karın Yağını Artırır mı?
Bir tüp bebek tedavisi döngüsünden sonra kilo alımının tamamen yağ olup olmadığı net değildir. Tüp bebek tedavisi sonrası vücut kompozisyonunun nasıl değiştiğine dair araştırmalar sınırlıdır. Yani vücut yağ seviyelerinizin değişip değişmediği belirsizdir. Bazı kadınlar, vücut ağırlıkları değişmese bile tüp bebek tedavisi sonrası vücut yağ yüzdelerinde fark edilebilir bir değişiklik bildirmektedir. Ancak, yumurtalık uyarımı ve yumurta toplama arasındaki kilo alımının vücut yağı olması pek olası değildir, çünkü çoğu zaman tedavi öncesi kilonuza geri dönersiniz.
Tüp Bebek Tedavisi Sırasında Kilo Almak Kötü Müdür?
Sınırlı araştırmalar, yumurtalık uyarımı sırasında kilo alımının faydalı olabileceğini öne sürmektedir. Bu, kilo alımının yumurta toplama sırasında yumurta sayısında bir artış ve bu yumurtaların döllenme oranında bir artış gösterebileceği anlamına gelir. Dolayısıyla, yumurta toplama sonrasında ne kadar çok yumurta alırsanız, o kadar çok kilo alırsınız.
Aldığınız kilo miktarı, yumurta toplama sonrasındaki yumurta sayısına bağlı olabilir.
Tüp Bebek Tedavisi Sırasında Kilo Alımına Ne Sebep Olur?
Tüp Bebek Tedavisi sürecinden geçerken vücudunuzun bu kadar değiştiğini görmek zor olabilir. Normalden daha fazla yemek yemeseniz bile kilo almanın birçok potansiyel nedeni vardır. Bu nedenler şunları içerir:
1. Fizyolojik ve Hormonal Faktörler
Hormonlar
Mevcut kanıtlar, tüm ilaçların (Klomifen, Letrozol, Gonadotropinler) östradiol ve progesteron gibi hormonlarla etkileşimleri nedeniyle bir miktar kilo alımına neden olabileceğini öne sürmektedir. Bu, fertilite ilaçlarının metabolik veya hormonal yolları değiştirerek kilo alımına neden olabileceği anlamına gelir.
Tipik bir menstrüel döngüde (adet döngüsünde), ovülasyon sonrasında progesteronun iştahı ve yiyecek isteklerini artırdığını biliyoruz, bu nedenle yumurtalık uyarımı sonrası tüp bebek tedavisi ilaçları menstrüel döngü sırasında olduğundan daha yüksek seviyelerde progesteron ve östrojen indükleyebilir. Bu nedenle, hormonal ilaçlar alırken normalden daha aç hissetmeniz çok yaygındır.
Bazı kadınlar, fertilite ilaçları alırken daha bulantılı hisseder veya iştahlarını kaybederler. Bu nedenle, vücudunuz doğal olarak size yüksek enerji sağlayan, yağ ve karbonhidrat açısından zengin yiyecekleri seçmek isteyecektir.
Eğer önceki döngünüzden daha yüksek bir toplam tüp bebek tedavisi ilaç dozu ile bir tüp bebek tedavisi döngüsüne başlıyorsanız, bu kilo alımını garanti etmez. Ancak kilo değişimini garanti edebilir. Bir çalışma, daha yüksek dozlarla tüp bebek tedavisi ilaçlarına başlayan kadınların döngüleri sırasında ya kilo aldıklarını ya da kilo verdiklerini göstermiştir.
Sıvı Tutulumu / Yumurtalık Hiperstimülasyon Sendromu (OHSS)
Bazı tüp bebek tedavisi ilaçları da su tutulmasına neden olur. Birçok kadın için, sıvı tutulmasına bağlı bu kilo alımı hafif olabilir ve son ilaç tedavisinden sonra vücut bu sıvıyı atar. Bu tür kilo alımı, daha aşırı olabilen Yumurtalık Hiperstimülasyon Sendromu'nun (OHSS) bir sonucudur (aşağıdaki soruya bakınız).
Tüp Bebek Tedavisi Sürecinde Şişkinlik Hissi Neden Yaşanır?
Hormonal ilaçlar bağırsaklarınızdaki yiyeceklerin geçişini yavaşlatabilir. Bu, tüp bebek tedavisi uyarımı sırasında daha şişkin, gazlı ve kabız hissetmenize neden olabilir. Bu deneyim tartıda hafif bir kilo artışı gösterebilir, ancak sonunda geçer.
Hormonal Tıbbi Durumlar
PCOS veya tiroid tembelliği gibi durumları olan kadınlar, kontrollü yumurtalık uyarımı sırasında daha fazla kilo alma eğilimindedir. Bu kilo alımı yaklaşık 3 kg veya daha fazla olabilir.
Aşırı Kilo
Tüp bebek tedavisi tedavisine daha yüksek bir kilo veya BMI (Vücut Kitle İndeksi) ile başlayan kadınlar da tedavi sırasında daha fazla kilo alma eğilimindedir.
Kilo Alımına Etki Eden Çevresel ve Duygusal Faktörler
Daha Düşük Fiziksel Aktivite Seviyeleri
Birçok kadın, tüp bebek tedavisi sırasında ne tür egzersiz yapabilecekleri konusunda belirsizlik yaşar ve doğal olarak tedavi sırasında günlük fiziksel aktivitelerinin miktarını önemli ölçüde azaltır. Tüp bebek tedavisi sırasında düşük veya hiç egzersiz yapmamak nedeniyle kilo alımı anekdot niteliğinde olabilir, ancak aktivite seviyesi düşükse ve iştah artışı varsa, bu durum tartıdaki dengeyi bozabilir.
Stres
Bazı fertilite ilaçlarının, özellikle gonadotropinler gibi ilaçların, ruh hali değişimlerine ve psikolojik sıkıntılara neden olabileceğine dair bazı belirtiler vardır. Ancak, vücudunuzdaki herhangi bir fiziksel ve zihinsel stres, bel çevresinde kilo alımına yol açan hormonal tepkileri tetikler.
Duygusal Yeme
Duygusal yeme sonucu kilo almak çok yaygındır ve strese karşı bireysel başa çıkma mekanizmalarınıza bağlıdır. Yumurta toplama veya embriyo transferi sonrasında duygusal olarak tükenmiş ve stresli hissedebilirsiniz. Kaç yumurta toplandığını, kaç yumurtanın döllendiğini, kaç embriyonun 5. güne ulaştığını vb. bilmemek ve bu süreci yeniden geçirmeniz gerekip gerekmediği konusunda endişe duymak, o gergin dönemde stresinizi duygusal yemeye dönüştürebilir. Duygusal yeme, tüp bebek tedavisi döngüsü sırasında yediğiniz yiyeceklerin miktarı ve türü nedeniyle kilo almanıza neden olabilir.
Aşırı Kilo Alımı Konusunda Ne Zaman Dikkatli Olmalısınız?
Eğer yumurta toplama sonrasında hızlı bir kilo alımı yaşadıysanız veya tüp bebek tedavisi uyarımı sırasında çok şişkin hissediyorsanız, tüp bebek tedavisi ilaçları almanın bir sonucu olarak Yumurtalık Hiperstimülasyon Sendromu (OHSS) yaşamış olmanız muhtemeldir.
OHSS, yumurtalıkların normalden daha fazla yumurta üretmesine yardımcı olmak için hormonal enjeksiyonlar (gonadotropinler) sonrasında ortaya çıkabilecek potansiyel olarak ciddi bir komplikasyondur. OHSS gelişirse, hafif ila şiddetli olabilir ve 7 gün ile birkaç hafta arasında sürebilir.
Karın ağrısı, bulantı/kusma, susuzluk ve nefes darlığı yaşayabilirsiniz. Yukarıdaki semptomlardan herhangi birini yaşıyorsanız, doktorunuzdan veya durum çok iyi değilse acil servisten tıbbi biriminden yardım almalısınız.
Tüp Bebek Tedavisi Sırasında Kilo Alımını Nasıl Önleyebilirsiniz?
Yumurtalık uyarımı sırasında alınan kilonun çoğu sıvı tutulması ve şişkinlik hissinden kaynaklanır. Bu nedenle, tedavi sona erdiğinde bu kiloyu kaybetmeyi bekleyebilirsiniz.
Ancak, şişkinlik hissederken veya uyarım, yumurta toplama ve embriyo transferi sırasında kilonun yavaş yavaş artmasını önlemek istiyorsanız, atmanız gereken basit adımlar vardır. Aşağıda, her senaryo için şişkinliği ve kilo alımını önlemek için basit bir kılavuz bulacaksınız.
1. Sağlıklı Beslenme
- Taze sebze ve meyveler, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar içeren dengeli bir diyet uygulayın.
- Tuz alımını sınırlayın, çünkü tuz vücutta su tutulumunu artırabilir.
2. Hidrasyon
- Bol su içmek, vücudunuzun fazla sıvıyı atmasına yardımcı olabilir.
3. Hafif Egzersiz
- Doktorunuzun onayı ile hafif egzersizler yapabilirsiniz. Bu, dolaşımı artırarak şişkinliği azaltabilir.
4. Stresi Yönetme
- Stresi azaltmak için yoga, meditasyon veya derin nefes alma egzersizleri gibi gevşeme tekniklerini deneyin.
Bu adımlar, tüp bebek tedavisi sürecinde daha rahat hissetmenize ve kilo alımını kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir.
Tüp Bebek Tedavisi Sırasında Şişkinliği Nasıl Önleyebilirsiniz?
Yumurtalık uyarımından sonra şişkinlik yaygındır. İşte kendinizi tekrar rahat hissetmeniz için bu durumu yönetmenize yardımcı olacak bazı ipuçları:
1. Bol Lif Tüketin
- Meyve, sebze ve tam tahıllardan bol miktarda lif tüketin.
2. Kabızlık Hissediyorsanız
- Günde 1-2 kivi meyvesi yemeyi deneyin.
3. Tuz Alımını Azaltın
- Yiyeceklerdeki tuz alımını azaltın ve tuzlu yiyecekler ve atıştırmalıklardan kaçının, böylece sıvı tutulmasını en aza indirin.
4. Bol Su İçin
- Günde en az 2 litre su (ve diğer sıvılar) için, ancak gazlı içeceklerden kaçının.
5. Şeker Alkollerinden Kaçının
- Sorbitol, maltilol, mannitol, ksilitol, eritritol, izomalt, polidekstroz ve hidrojenize nişasta gibi şeker alkollerinden kaçının. Şeker alkolleri bağırsakta iyi emilmez, bu yüzden bunlardan çok fazla yemek şişkinliği kötüleştirebilir ve sıvı tutulmasını artırabilir.
6. Hafif Hareketler Yapın
- Şişkinlik rahatsız edici ise, yoga ve yürüyüş gibi hafif hareketler yapın.
7. Rahat Giysiler Giyin
- Pantolonlarınız dar geliyorsa, yoga pantolonu, esnek eşofman altı gibi bol giysiler giyin.
8. Isı Paketi Kullanın veya Masaj Yapın
- Karnınıza bir ısı paketi uygulayın veya nazikçe masaj yapın.
Bu ipuçları, tüp bebek tedavisi sürecinde şişkinliği yönetmenize ve kendinizi daha rahat hissetmenize yardımcı olabilir.
Yumurta Toplama ve Embriyo Transferi Arasında Kilo Alımını Nasıl Önleyebilirsiniz?
Eğer kiloluysanız, tüp bebek tedavisi enjeksiyonlarının vücut ağırlığınız üzerindeki etkisi konusunda endişeli olabilirsiniz. Kolay kilo alan biri olsanız bile, şimdi şok diyete başlama zamanı değildir.
Yumurta toplama sırasında veya hemen sonrasında kilo vermek, yumurta kalitenizi düşürür ve tüp bebek tedavisi sonucunu etkiler. Bunun yerine, kilonuzu korumak için aşağıdaki yöntemleri deneyin:
1. Düzenli Küçük Öğünler Tüketin
- Özellikle şişkin hissediyorsanız, düzenli olarak küçük öğünler tüketin.
2. Yediğiniz Yiyeceklere Dikkat Edin
- Tükettiğiniz yiyeceklerin türlerine ve miktarlarına dikkat edin. Çok sayıda meyve ve sebze yiyin (gökkuşağı renklerini rehber olarak kullanın) ve yüksek oranda işlenmiş yiyecekleri sınırlayın.
3. Bilinçli Yeme
- Açlık ve tokluk sinyallerinizi kontrol ederek bilinçli bir şekilde yiyin.
4. Hidrasyona Odaklanın
- Bol miktarda sıvı içerek (günde 2 litreye kadar) susuz kalmamaya dikkat edin.
5. Fiziksel Aktivite Seviyenizi Artırın
- Yaygın inanışın aksine, TÜP BEBEK TEDAVİSİ sırasında düzenli olarak orta yoğunlukta egzersiz yapan kadınlar, doğurganlıklarını, insülin duyarlılığını (PCOS veya diyabeti olanlar için) ve implantasyon ve gebelik şansını artırabilirler. Hızlı yürüyüş, dans, bahçecilik, yüzme, tenis gibi aktiviteler bu kategoride yer alır. Yoğun egzersiz, doğurganlık ve gebelik için daha risklidir.
6. Stresi Yönetme
- Yoga ve nefes egzersizleri gibi hafif hareketlerle stresi yönetin, böylece duygusal yemeyen biri olsanız bile aşırı yemek yemezsiniz.
Bu adımlar, tüp bebek tedavisi sürecinde kilo alımını kontrol altında tutmanıza ve sağlıklı kalmanıza yardımcı olabilir.
Tüp Bebek Tedavisi Sonrası Kilo Alımını (ve Bir Sonraki Döngü Öncesinde) Nasıl Engelleyebilirsiniz?
Birçok kadın, tüp bebek tedavisi esnasından birden fazla tüp bebek tedavisi döngüsü geçirebilmektedir. Bir tüp bebek tedavisi döngüsünden sonraki döngüye geçiş süresi, bireyin koşullarına bağlıdır. Yukarıda tartışıldığı gibi, çoğu kadın yumurta toplama ve tüp bebek tedavisi transferi arasında kilo alır (sıvı değil). Ayrıca, her sonraki döngüden sonra da kilo alabilirler.
Başarısız bir tüp bebek tedavisi sonrası kilo aldıysanız ve vücudunuzu başka bir döngüye (yumurtlama indüksiyonu veya dondurulmuş embriyo transferi) hazırlıyorsanız, aldığınız kiloyu vermek için dikkate almanız gereken bazı önemli alanlar vardır:
1. Kilo Kaybı ve Tüp Bebek Tedavisi Başarısı Hakkındaki Kanıtları Anlayın
- Kilo kaybının tüp bebek tedavisi başarısını nasıl etkileyebileceğine dair mevcut kanıtları anlayın.
2. Beslenme Alışkanlıklarınızda Küçük Değişiklikler Yapmaya Öncelik Verin
- Sürdürülebilir bir şekilde kilo vermeniz için beslenme alışkanlıklarınızda küçük değişiklikler yapmaya öncelik verin. Nereden başlayacağınız konusunda emin değilseniz, bir uzman doğurganlık kilo kaybı diyetisyeni ile danışın.
3. Kilo Alımına Neden Olan Tıbbi Sorunları Araştırın
- Kilo alımına neden olan tıbbi sorunları araştırın. Doğurganlık için kan testleri ilk adım olabilir. Bu, gelecekteki tüp bebek tedavisi döngünüzde veya embriyo transferinizde kilo alımını yönetmeye veya önlemeye yardımcı olabilir.
4. Yemekle Olan İlişkinizi Araştırın ve Yönetin
- Yemekle olan ilişkinizi araştırın ve yönetin, özellikle de rahatlık için yiyeceklere yönelen biriyseniz. Tüp bebek tedavisi süreci, sizi zihinsel ve fiziksel olarak tüketen bir yolculuktur. Bu yüzden, sizi tetikleyen şeyleri ve tüp bebek tedavisinin belirsizliğiyle nasıl başa çıkacağınızı belirlemek için zaman ayırın.
Bu adımlar, tüp bebek tedavisi sonrası aldığınız kiloları vermenize ve vücudunuzu bir sonraki döngüye daha iyi hazırlamanıza yardımcı olabilir.
Tüp Bebek Tedavisi Sonrası Hamile Kaldıktan Sonra Kilonuzu Nasıl Yönetirsiniz?
Başarılı bir tüp bebek tedavisi sürecinden geçtiniz ve tüp bebek tedavisi döngünüzden önceki kilonuzdan daha yüksek bir ağırlıkla hamileliğe başladınız. Bu durum gerçekten zorlayıcı olabilir.
Hamileliğinizi, yaşam tarzınızı değiştirmek, dengeli öğünler yemek ve sizin ve bebeğinizin ihtiyaç duyduğu besinleri almak için bir fırsat olarak kullanabilirsiniz. Böylece, vücudunuzu destekleyebilir ve sağlıklı bir bebek büyütebilirsiniz.
Hamilelik sırasında sağlıklı kilo almak ve sizin ve bebeğiniz için en iyisini yaptığınızdan emin olmak için önerilerimizi dinlemeyi ihmal etmeden tavsiye edeceğimiz uzman bir diyetisyenden de destek alabilirsiniz.